Module 3.2 Drukhiërarchie bij aerogene isolatie
Uitgangsvraag
Welke drukhiërarchie op de operatiekamer heeft de voorkeur bij patiënten met een (potentieel) aerogeen overdraagbare aandoening?
Aanbevelingen
- Handhaaf de positieve drukhiërarchie op de operatiekamer voor patiënten met een bekende aerogeen overdraagbare aandoening.
Overwegingen
Voor- en nadelen van de interventie en de kwaliteit van het bewijs
Voor deze module is een systematische literatuursearch uitgevoerd. Er zijn geen artikelen gevonden die voldeden aan de PICO. Daarom baseert de werkgroep zich op andere ondersteunende literatuur, microbiologische principes en expert opinion.
In een experimentele studie (Sperna Weiland, 2020) werden aerosolen geproduceerd op de OK met neutrale druk en met positieve druk. De aerosolenconcentratie (buiten de OK) was laag in de gang naast een OK met positieve drukhiërarchie ten opzichte van een gewone patiëntenkamer, maar nog iets lager op de gang naast een OK met een neutrale druk. Het is onduidelijk of het verschil tussen een positieve of neutrale drukhiërarchie statistisch significant is en of de geproduceerde aerosolen op de OK en de gemeten concentratie aerosolen op de gang klinisch relevant zijn.
Risicoafweging
- Omvang van het probleem
We hebben gezocht naar bewijzen van transmissie van prototype obligaat aerogeen overdraagbare infecties namelijk Mycobacterium tuberculosis (MTB), varicella-zostervirus (waterpokken) en het mazelenvirus door de positieve drukhiërarchie op de OK. Er zijn geen nosocomiale gevallen van MTB, waterpokken of mazelen beschreven in de literatuur door de positieve drukhiërarchie op de OK (Olmsted, 2008). In aanvulling, transmissie van MTB binnen één en dezelfde OK naar operatief personeel is ondanks de luchtbehandeling wel degelijk mogelijk en is gerelateerd aan (nog niet gediagnostiseerde) MTB-gevallen waarbij geen aanvullende PBM (persoonlijke beschermingsmiddelen ) werden gedragen (Olmsted, 2008; Hutton, 1990; Teo, 2004). Dit risico moet worden beheerst door vroege herkenning en isolatie van (verdenking) MTB-positieve patiënten.
- Impact van het probleem
Zowel een POWI na een operatie als een aerogeen overdraagbare infectieziekte opgelopen rondom een operatie worden beschouwd als potentieel ernstige complicaties van een operatieve procedure.
- Mitigerende maatregelen en factoren
De volgende mitigerende maatregelen en factoren zorgen ervoor dat de theoretische kans op transmissie van een aerogeen overdraagbare infectie door overdruk op de OK worden verminderd:
- De hoge ventilatievoud (minimaal 20 maal per uur, in de praktijk meestal nog hoger) leidt namelijk tot een snelle verdunning van het aantal aerosolen in de operatiekamer.
- Indien een patiënt gedurende de operatie beademd wordt via een gecuffte endotracheale tube zal de tijd waarin potentieel aerosolen worden geproduceerd beperkt zijn, namelijk tijdens intubatie en detubatie. Bij een procedure die mogelijk is onder locoregionale anesthesie is het risico sterk gereduceerd indien de patiënt een FFP2 mondneusmasker draagt.
- Slechts een klein deel van de gecontamineerde OK-lucht zal direct op de gang (of andere vertrekken waar personen zich zonder PBM zich bevinden) terecht komen. Het volume van de gang zal voor een aanzienlijke verdere verdunning van de aerosol concentratie zorgen.
De verblijfsduur in de gang van patiënten en medewerkers zal relatief kort zijn.
- Hoelang de aerosolen infectieus blijven onder deze omstandigheden is onduidelijk.
Conclusie op basis van bovenstaande risicoafweging
Op basis van de bekende aerogeen overdraagbare infecties is de kans op transmissie op het OK -complex door het gebruik van overdruk op de operatiekamer niet gebaseerd op een gedocumenteerd risico, maar eerder op een theoretisch risico. Daarbij zorgen de omstandigheden op de OK (zoals de luchtbehandeling) ervoor dat het risico op transmissie van aerogeen overdraagbare infecties aanzienlijk wordt verminderd.
Richtlijnen en nadelen van interventies
In de richtlijn van de Centers for Disease Control and Prevention (CDC (Centers for Disease Control and Prevention)) richtlijn voor MTB (2005) zijn de volgende infectiepreventiemaatregelen voor de drukhiërarchie op de OK opgenomen:
- Als de procedure niet uitgesteld kan worden moet deze bij voorkeur worden uitgevoerd in een OK met een neutrale of negatieve druk hiërarchie of in een OK met een (mobiele) sluis.
- Als dit niet mogelijk is, dan moeten deuren zo veel mogelijk gesloten blijven. Overweeg in deze situatie een verhoging van de ventilatievoud op de OK en/of in de omgeving.
Deze maatregelen zijn niet (wetenschappelijk) onderbouwd en gebaseerd op een theoretisch risico met potentieel ernstige schade voor de patiënt of medewerker (het voorzorgsprincipe).
In contrast met MTB is er veel literatuur verschenen over maatregelen op de OK om SARS-CoV-2-transmissie te voorkomen. Ook maatregelen voor omgaan met de drukhiërarchie. Zo raden een deel van de artikelen het gebruik van negatieve of neutrale drukhiërarchie, het gebruik van een sluis of alleenstaande lucht filtratie-units en voldoende ventilatievoud aan (Tarun, 2021). Deze maatregelen zijn ook gebaseerd op theoretische overwegingen en het voorzorgsprincipe. Er is geen transmissie van SARS-CoV-2 gerapporteerd die samenhangt met de positieve drukhiërarchie op de OK. Gaandeweg de epidemie zijn veel van deze extra maatregelen op de OK weer teruggedraaid. Mede gezien de problemen en nadelen die ze met zich meebrengen.
Enkele problemen/nadelen zijn:
- Flexibel instellen van de drukhiërarchie (en ventilatievoud) in één of enkele operatiekamers is vaak praktisch niet uitvoerbaar en foutgevoelig. Dit maakt dat deze interventie vaak niet geïmplementeerd kan worden.
- Het aanschaffen van een flexibele sluis brengt kosten met zich mee en heeft impact op het zorgproces.
- Alleenstaande luchtfiltratie-units op de OK plaatsen is niet bewezen effectief, brengen kosten met zich mee en interfereren mogelijk met de luchtbehandeling op de OK (Olmsted, 2008).
Waarden en voorkeuren van patiënten (en eventueel hun verzorgers)
Voor de patiënt is het zowel van belang om geen POWI te krijgen na een operatie als om geen aerogeen overdraagbare infectie op te lopen op het OK-complex. Het belangenconflict dat beschreven wordt geldt voor zowel patiënten als medewerkers. De werkgroep stelt geen wijzigingen voor in het beleid dat wordt gevoerd in de huidige praktijk.
Kosten (middelenbeslag)
De werkgroep stelt geen wijzigingen voor in het beleid dat wordt gevoerd in de huidige praktijk. Er zijn dus ook geen veranderingen in de kosten. Het is niet te verwachten dat er subgroepen zijn waarvoor andere argumenten gelden.
Aanvaardbaarheid, haalbaarheid en implementatie
De werkgroep stelt geen wijzigingen voor in het beleid dat wordt gevoerd in de huidige praktijk. Daarom zijn er geen problemen met aanvaardbaarheid, haalbaarheid en implementatie te verwachten.
Duurzaamheid en hergebruik
De werkgroep stelt geen wijzigingen voor in het beleid dat wordt gevoerd in de huidige praktijk. Duurzaamheidsaspecten zijn niet onderzocht.
Rationale van de aanbeveling: weging van argumenten voor en tegen de interventies
Uit de systematische literatuuranalyse werd geen studie gevonden waarin transmissie van aerogene infectieziekten beschreven werd. Daarnaast zorgen mitigerende maatregelen/factoren op de OK ervoor dat het risico op transmissie van aerogeen overdraagbare infecties door de positieve drukhiërarchie op de OK zeer laag is. Aan de andere kant is het aanpassen van de positieve drukhiërarchie op de OK meestal praktisch onuitvoerbaar. Daarom adviseert de werkgroep geen maatregelen om de positieve drukhiërarchie aan te passen voor de nu bekende aerogeen overdraagbare infecties.
Onderbouwing
Autorisatiedatum: 19 september 2024
Eerstvolgende beoordeling actualiteit: september 2029
Initiatief:
- SRI (Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie )
Geautoriseerd door:
- Nederlandse Vereniging voor Heelkunde (NVvH (Nederlandse Vereniging voor Heelkunde ))
- Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie (NVMM (Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie ))
- Nederlandse Orthopaedische Vereniging (NOV (Nederlandse Orthopaedische Vereniging ))
- Vereniging voor Hygiëne & Infectiepreventie in de Gezondheidszorg (VHIG (Vereniging voor Hygiëne en Infectiepreventie in de Gezondheidszorg ))
- Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN (Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland ))
- Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (NVA (Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologen ))
- Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF (Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica ))
- Nederlandse Vereniging voor Thoraxchirurgie (NVT)
- Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie (NVDV (Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie ))
- Landelijke Vereniging Operatieassistenten (LVO)
- Nederlandse Vereniging voor Arbeidshygiëne (NVvA (Nederlandse Vereniging voor Arbeidshygiëne ))
Regiehouder
- Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie
De ontwikkeling/herziening van deze richtlijnmodule werd ondersteund door het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten en werd gefinancierd door het ministerie van VWS (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport). De financier heeft geen enkele invloed gehad op de inhoud van de richtlijnmodule.
Positieve drukhiërarchie in een operatiekamer (OK) ten opzichte van de omgeving is de norm om postoperatieve wondinfecties (POWI’s) te voorkomen (zie SRI (Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie )-richtlijn Luchtbehandeling in operatiekamers en behandelkamers). De COVID-19-pandemie heeft een discussie op gang gebracht over het potentiële transmissierisico van een bekende patiënt met een aerogeen overdraagbare infectieziekte naar medewerkers buiten de OK door de positieve druk. In potentie kan positieve drukhiërarchie het ene risico (POWI’s bij patiënten) voorkomen, terwijl het een ander risico (transmissie van infecties naar patiënten en medewerkers op de gang) introduceert. Gezien deze conflicterende belangen kan een risicoafweging uitkomst bieden.
Voor de infectiepreventiemaatregelen bij een patiënt met een aerogeen overdraagbare infectie verwijzen we naar module 3.1 Operatie van een geïsoleerde patiënt.
A systematic review of the literature was performed to answer the following question:
What is the effect of positive pressure in the operating theater compared to negative or neutral pressure in the operating theater on transmission of airborne infectious diseases?
P: Patients with airborne infectious diseases in the operating theater
I: Positive pressure
C: Negative or neutral pressure
O: Transmission of airborne diseases
Relevant outcome measures
The guideline development group considered transmission of airborne diseases as a critical outcome measure for decision making.
A priori, the working group did not define the outcome measures listed above but used the definitions used in the studies.
The working group defined the GRADE (Grading Recommendations Assessment, Development and Evaluation )-standard limit of 25% difference for dichotomous outcomes (RR < 0.8 or > 1.25), and 10% for continuous outcomes as a minimal clinically (patient) important difference.
Search and select (methods)
The databases Medline (via OVID) and Embase (via embase.com) were searched with relevant search terms until 23 January 2023. The detailed search strategy is available upon reasonable request via info@sri-richtlijnen.nl. The systematic literature search resulted in 593 hits. Studies were selected based on the following criteria: complying to our PICO, full text available in English or Dutch, systematic reviews, comparative studies. 112 studies were initially selected based on title and abstract screening. After reading the full text, all studies were excluded (see the table with reasons for exclusion).
Results
Not applicable.
Description of studies
Not applicable.
Results
Not applicable.
Level of evidence of the literature
Due to the absence of comparative studies, GRADE (Grading Recommendations Assessment, Development and Evaluation ) could not be applied.
|
No GRADE (Grading Recommendations Assessment, Development and Evaluation ) |
Due to the absence of comparative studies, GRADE could not be applied. |
|---|
Centers for Disease Control and Prevention (CDC (Centers for Disease Control and Prevention)). Guidelines for preventing the transmission of Mycobacterium tuberculosis in health-care settings, 2005. MMWR Rep. 2005 Dec 30;54(RR17):1-141.
Hutton MD, Stead WW, Cauthen GM, Bloch AB, Ewing WM. Nosocomial transmission of tuberculosis associated with a draining abscess. J Infect Dis. 1990 Feb;161(2):286-95. doi: 10.1093/infdis/161.2.286. PMID: 2105362.
Klimkiewicz SM, Gallagher ME, Lambrou AS, Adeyemo OE, Andrelchik AM, Braun K, et al. Influence of the built environment on airflow, contamination, and infection in the operating room: A systematic literature review. medRxiv. 2022; doi:10.1101/2022.07.20.22277856.
Olmsted RN. Pilot study of directional airflow and containment of airborne particles in the size of Mycobacterium tuberculosis in an operating room. Am J Infect Control. 2008 May;36(4):260-7. doi: 10.1016/j.ajic.2007.10.028. PMID: 18455046.
Sinnige JS, Kooij FO, van Schuppen H, Hollmann MW, Sperna Weiland NH. Protection of healthcare workers during aerosol-generating procedures with local exhaust ventilation. Br J Anaesth. 2021 Jun;126(6):e220-e222. doi: 10.1016/j.bja.2021.02.032. Epub 2021 Mar 20. PMID: 33863475; PMCID: PMC7980185.
Sperna Weiland NH, Traversari RAAL, Sinnige JS, van Someren Gréve F, Timmermans A, Spijkerman IJB, Ganzevoort W, Hollmann MW. Influence of room ventilation settings on aerosol clearance and distribution. Br J Anaesth. 2021 Jan;126(1):e49-e52. doi: 10.1016/j.bja.2020.10.018. Epub 2020 Oct 23. PMID: 33190858; PMCID: PMC7584416.
Tarun V, Anurag T, Yugal K, Raj K, Lalit M. Orthopaedic operating room considerations in covid-19 pandemic: A systematic review. Journal of Arthroscopy and Joint Surgery. Medknow; 2021 Apr;8(2):91–95. Available from: dx.doi.org/10.1016/j.jajs.2021.02.008.
Teo DT, Lim TW. Transmission of tuberculosis from patient to healthcare workers in the anaesthesia context. Ann Acad Med Singap. 2004 Jan;33(1):95-9. PMID: 15008572.
|
Reference |
Reason for exclusion |
|---|---|
|
Aganovic A, Cao G, Fecer T, Ljungqvist B, Lytsy B, Radtke A, Reinmüller B, Traversari R. Ventilation design conditions associated with airborne bacteria levels within the wound area during surgical procedures: a systematic review. J Hosp Infect. 2021 Jul;113:85-95. doi: 10.1016/j.jhin.2021.04.022. Epub 2021 Apr 27. PMID: 33930488. |
Nothing about patients with airborne transmitted disease and room pressure regime |
|
Aktas Yildirim S, Sarikaya ZT, Ulugol H, Ozata S, Aksu U, Toraman F; COVID-19 Study Group. Are surgical and non-operating room intervention safe in the COVID-19 pandemic? A retrospective study. Epidemiol Infect. 2021 Sep 16;149:e210. doi: 10.1017/S0950268821002119. PMID: 34526170; PMCID: PMC8485005. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Al-Benna S. Negative pressure rooms and COVID-19. J Perioper Pract. 2021 Jan-Feb;31(1-2):18-23. doi: 10.1177/1750458920949453. Epub 2020 Dec 1. PMID: 33353524. |
Wrong study design, narrative review |
|
Albertini R, Colucci ME, Turchi S, Vitali P. The management of air contamination control in operating theaters: the experience of the Parma University Hospital (IT). Aerobiologia. 2020 36(1):119-123:doi:10.1007/s10453-019-09572-4 |
Wrong study design, narrative review |
|
Albrecht M, Gauthier RL, Belani K, Litchy M, Leaper D. Forced-air warming blowers: An evaluation of filtration adequacy and airborne contamination emissions in the operating room. Am J Infect Control. 2011 May;39(4):321-8. doi: 10.1016/j.ajic.2010.06.011. Epub 2010 Nov 20. PMID: 21095041. |
Efficiency of filters in forced-ari warming |
|
Allo MD, Tedesco M. Operating room management: operative suite considerations, infection control. Surg Clin North Am. 2005 Dec;85(6):1291-7, xii. doi: 10.1016/j.suc.2005.09.001. PMID: 16326209. |
Wrong study design, narrative review; wrong population, no patients with airborne transmitted disease |
|
Antunes D, Lami M, Chukwudi A, Dey A, Patel M, Shabana A, Shams M, Slack Z, Bond-Smith G, Tebala G. COVID-19 infection risk by open and laparoscopic surgical smoke: A systematic review of the literature. Surgeon. 2021 Dec;19(6):e452-e461. doi: 10.1016/j.surge.2021.02.003. Epub 2021 Mar 3. PMID: 33757651; PMCID: PMC7927587. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Axiotakis LG Jr, Boyett DM, Youngerman BE, McKhann GM, Lalwani AK. SARS-COV-2 transmission rate is low when following a COVID+ patient in the operating room. Langenbecks Arch Surg. 2021 Mar;406(2):401-404. doi: 10.1007/s00423-021-02085-0. Epub 2021 Feb 6. PMID: 33547483; PMCID: PMC7864797. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Beggs CB, Kerr KG, Noakes CJ, Hathway EA, Sleigh PA. The ventilation of multiple-bed hospital wards: review and analysis. Am J Infect Control. 2008 May;36(4):250-9. doi: 10.1016/j.ajic.2007.07.012. PMID: 18455045. |
Wrong study design, narrative review; wrong population, hospital wards and patient rooms |
|
Brock-Utne JG, Ward JT, Jaffe RA. Potential sources of operating room air contamination: a preliminary study. J Hosp Infect. 2021 Jul;113:59-64. doi: 10.1016/j.jhin.2021.04.020. Epub 2021 Apr 22. PMID: 33895163. |
Nothing about room pressure regime in OR, nothing about patient with airborne transmitted disease |
|
Chandra A, Banavaliker JN, Bhatnagar A. Tuberculosis and anaesthesia. J Indian Med Assoc. 2013 Mar;111(3):178, 180-3. PMID: 24592759. |
Wrong study design, narrative review |
|
Chee VW, Khoo ML, Lee SF, Lai YC, Chin NM. Infection control measures for operative procedures in severe acute respiratory syndrome-related patients. Anesthesiology. 2004 Jun;100(6):1394-8. doi: 10.1097/00000542-200406000-00010. PMID: 15166557. |
Wrong study design, narrative review |
|
Chekol WB, Melesse DY. Operating room team safety and perioperative anesthetic management of patients with suspected or confirmed novel corona virus in resource limited settings: A systematic review. Trends in Anaesthesia and Critical Care. 2020;34(0):14-22. doi:10.1016/j.tacc.2020.06.011 |
No studies included with comparison positive pressure vs less positive/negative/neutral pressure |
|
Chen A, Song J, Xu G, Guan J, Xie T. Infection Prevention and Control Strategies for the Peri-Operative Period of Emergency Surgery during the Coronavirus Disease 2019 Outbreak in a Neurosurgery Department in Wuhan, China. Surg Infect (Larchmt). 2021 May;22(4):450-458. doi: 10.1089/sur.2020.193. Epub 2020 Sep 23. PMID: 32986502. |
Wrong study design, narrative review |
|
Chiang SS, Aboutanos MB, Jawa RS, Kaul SK, Houng AP, Dicker RA, Guo WA. Controversies in Tracheostomy for Patients With COVID-19: The When, Where, and How. Respir Care. 2020 Nov;65(11):1767-1772. doi: 10.4187/respcare.08100. Epub 2020 Sep 1. PMID: 32873749. |
Narrative review about guidelines/protocols regarding tracheostomy in COVID-19 positive patients |
|
Clark RE. Laminar flow vs conventional ventilation in operating rooms: results of a 3-yr study of airborne bacteria in a large hospital. Surg Forum. 1973;24:33-5. PMID: 4806017. |
Wrong comparison laminar flow vs conventional ventilation |
|
Costa LGVD, Monteiro FLJ, Souza JK, Queiroz VNF, Papa FV. Risk factors for SARS-CoV-2 infection and epidemiological profile of Brazilian anesthesiologists during the COVID-19 pandemic: cross-sectional study. Braz J Anesthesiol. 2022 Mar-Apr;72(2):176-184. doi: 10.1016/j.bjane.2021.07.019. Epub 2021 Aug 8. PMID: 34371059; PMCID: PMC8349390. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
COVID-19: impact on colorectal surgery. |
Wrong study design, narrative review |
|
Cristina ML, Spagnolo AM, Sartini M, Panatto D, Gasparini R, Orlando P, Ottria G, Perdelli F. Can particulate air sampling predict microbial load in operating theatres for arthroplasty? PLoS One. 2012;7(12):e52809. doi: 10.1371/journal.pone.0052809. Epub 2012 Dec 21. PMID: 23285189; PMCID: PMC3528722. |
Nothing about patients with airborne transmitted disease |
|
Curran E, Ahmed S. Do health care workers need to wear masks when caring for patients with pulmonary tuberculosis? Commun Dis Public Health. 2000 Dec;3(4):240-3. PMID: 11280249. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Dai R, Liu S, Li Q, Wu H, Wu L, Ji C. A systematic review and meta-analysis of indoor bioaerosols in hospitals: The influence of heating, ventilation, and air conditioning. PLoS One. 2021 Dec 23;16(12):e0259996. doi: 10.1371/journal.pone.0259996. PMID: 34941879; PMCID: PMC8699671. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Dai R, Liu S, Li Q, Wu H, Wu L, Ji C. A systematic review and meta-analysis of indoor bioaerosols in hospitals: The influence of heating, ventilation, and air conditioning. PLoS One. 2021 Dec 23;16(12):e0259996. doi: 10.1371/journal.pone.0259996. PMID: 34941879; PMCID: PMC8699671. |
Double |
|
De Simone B, Chouillard E, Sartelli M, Biffl WL, Di Saverio S, Moore EE, Kluger Y, Abu-Zidan FM, Ansaloni L, Coccolini F, Leppänemi A, Peitzmann AB, Pagani L, Fraga GP, Paolillo C, Picetti E, Valentino M, Pikoulis E, Baiocchi GL, Catena F. The management of surgical patients in the emergency setting during COVID-19 pandemic: the WSES position paper. World J Emerg Surg. 2021 Mar 22;16(1):14. doi: 10.1186/s13017-021-00349-0. PMID: 33752721; PMCID: PMC7983964. |
Wrong study design, narrative review |
|
Dhillon RS, Rowin WA, Humphries RS, Kevin K, Ward JD, Phan TD, Nguyen LV, Wynne DD, Scott DA; Clinical Aerosolisation Study Group. Aerosolisation during tracheal intubation and extubation in an operating theatre setting. Anaesthesia. 2021 Feb;76(2):182-188. doi: 10.1111/anae.15301. Epub 2020 Nov 3. PMID: 33047327; PMCID: PMC7675280. |
Wrong population, patients without airborne transmitted disease, wrong outcome, particles |
|
Emile SH, Hamid HKS. A critical review of the safety of minimally invasive surgery in the era of COVID-19. Minim Invasive Ther Allied Technol. 2022 Mar;31(3):370-376. doi: 10.1080/13645706.2020.1838549. Epub 2020 Oct 27. PMID: 33107358. |
Wrong comparison, laminar airflow vs turbulent airflow |
|
Fischer S, Thieves M, Hirsch T, Fischer KD, Hubert H, Beppler S, Seipp HM. Reduction of Airborne Bacterial Burden in the OR by Installation of Unidirectional Displacement Airflow (UDF) Systems. Med Sci Monit. 2015 Aug 13;21:2367-74. doi: 10.12659/MSM.894251. PMID: 26269120; PMCID: PMC4539998. |
Wrong intervervention, unidirectional displacement airflow (UDF) system |
|
Friberg BE, Burman LG, Friberg S. Zoned exponential, vertical and horizontal ultra-clean laminar airflows. No differences in bacteriological efficiency. Acta Orthop Scand. 1998 Apr;69(2):169-72. doi: 10.3109/17453679809117621. PMID: 9602777. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Guarracino F, Shernan SK, Tahan ME, Bertini P, Stone ME, Kachulis B, Paternoster G, Mukherjee C, Wouters P, Rex S. EACTA/SCA Recommendations for the Cardiac Anesthesia Management of Patients With Suspected or Confirmed COVID-19 Infection: An Expert Consensus From the European Association of Cardiothoracic Anesthesiology and Society of Cardiovascular Anesthesiologists With Endorsement From the Chinese Society of Cardiothoracic and Vascular Anesthesiology. J Cardiothorac Vasc Anesth. 2021 Jul;35(7):1953-1963. doi: 10.1053/j.jvca.2021.02.039. Epub 2021 Feb 17. PMID: 33766471; PMCID: PMC7889009. |
Wrong study design, narrative review |
|
Hirschmann MT, Hart A, Henckel J, Sadoghi P, Seil R, Mouton C. COVID-19 coronavirus: recommended personal protective equipment for the orthopaedic and trauma surgeon. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 2020 Jun;28(6):1690-1698. doi: 10.1007/s00167-020-06022-4. Epub 2020 Apr 27. Erratum in: Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 2022 Mar;30(3):1121. PMID: 32342138; PMCID: PMC7184806. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Howorth FH. Prevention of airborne infections in operating rooms. Hosp Eng. 1986 Sep;40(8):17-23. PMID: 10280215. |
Wrong study design, narrative review |
|
Irons JF, Pavey W, Bennetts JS, Granger E, Tutungi E, Almeida A. COVID-19 safety: aerosol-generating procedures and cardiothoracic surgery and anaesthesia - Australian and New Zealand consensus statement. Med J Aust. 2021 Jan;214(1):40-44. doi: 10.5694/mja2.50804. Epub 2020 Oct 11. PMID: 33040381; PMCID: PMC7675478. |
Wrong study design, consensus statement |
|
Irons JF, Pavey W, Bennetts JS, Granger E, Tutungi E, Almeida A. COVID-19 safety: aerosol-generating procedures and cardiothoracic surgery and anaesthesia - Australian and New Zealand consensus statement. Med J Aust. 2021 Jan;214(1):40-44. doi: 10.5694/mja2.50804. Epub 2020 Oct 11. PMID: 33040381; PMCID: PMC7675478. |
Double |
|
Jazini S, Aliakbari F, Ebrahimi-Shaikhshabani L, Zabihirad J, Masoudi-Chelehgahi I, Dehghan-Abnavi S. Important guidelines for surgery in COVID-19 pandemic; a review study. Journal of Isfahan Medical School. 2021;39(623):317-327. doi:10.22122/jims.v39i623.13906 |
Wrong study design, narrative review; Wrong language, article in Persian |
|
Jones HAS, Salib RJ, Harries PG. Reducing Aerosolized Particles and Droplet Spread in Endoscopic Sinus Surgery during COVID-19. Laryngoscope. 2021 May;131(5):956-960. doi: 10.1002/lary.29065. Epub 2020 Oct 1. PMID: 32798323; PMCID: PMC7460946. |
Wrong intervention, negative-pressure mask technique |
|
Jones HL, Braly HL, Parsley BS, Gonzalez JL, Ausborn VAM, Noble PC. Do Ultraviolet Air Disinfection Units Reduce Contamination by Particulates in Total Knee Replacement Procedures? J Arthroplasty. 2022 Jun;37(6S):S301-S305. doi: 10.1016/j.arth.2022.02.070. Epub 2022 Feb 25. PMID: 35219817. |
Wrong intervention, ultraviolet air disinfection |
|
Karuppal R, Surendran S, Patinharayil G, Muhammed Fazil VV, Marthya A. It is time for a more cautious approach to surgical diathermy, especially in COVID-19 outbreak: A schematic review. J Orthop. 2020 May 16;20:297-300. doi: 10.1016/j.jor.2020.05.013. PMID: 32425415; PMCID: PMC7229731. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Khalefa MA, Khadabadi NA, Moores TS, Hossain FS. Evidence-based review of safe theatre practice during the COVID-19 pandemic beyond personal protective equipment. Ann R Coll Surg Engl. 2021 Feb;103(2):88-95. doi: 10.1308/rcsann.2020.7007. PMID: 33559552; PMCID: PMC9773895. |
Wrong study design, narrative review |
|
Kirschbaum S, Hommel H, Strache P, Horn R, Falk R, Perka C. Laminar air flow reduces particle load in TKA-even outside the LAF panel: a prospective, randomized cohort study. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 2021 Nov;29(11):3641-3647. doi: 10.1007/s00167-020-06344-3. Epub 2020 Nov 9. PMID: 33165633; PMCID: PMC7649711. |
Wrong intervenion, laminar airflow |
|
Klimkiewicz SM, Gallagher ME, Lambrou AS, Adeyemo OE, Andrelchik AM et al. Influence of the Built Environment on Airflow, Contamination, and Infection in the Operating Room: A Systematic Literature Review. medRxiv. 2022, July 21. doi.org/10.1101/2022.07.20.22277856 |
Wrong intervention, effect of door openings, article is not peer reviewed |
|
Klimkiewicz SM, Gallagher ME, Lambrou AS, Adeyemo OE, Andrelchik AM et al. Influence of the Built Environment on Airflow, Contamination, and Infection in the Operating Room: A Systematic Literature Review. medRxiv. 2022, July 21. doi.org/10.1101/2022.07.20.22277856 |
Double |
|
Knudsen RJ, Knudsen SMN, Nymark T, Anstensrud T, Jensen ET, La Mia Malekzadeh MJ, Overgaard S. Laminar airflow decreases microbial air contamination compared with turbulent ventilated operating theatres during live total joint arthroplasty: a nationwide survey. J Hosp Infect. 2021 Jul;113:65-70. doi: 10.1016/j.jhin.2021.04.019. Epub 2021 Apr 29. PMID: 33932555. |
Wrong intervention, laminar airflow |
|
Lee JS, Yum HK, Si HJ, Han SH, Park SY, Peck KR, Eom JS; Korean Society of Infectious Diseases (KSID); Korea Medical Association Task Force Expert Committee. Guidelines for Surgery of Confirmed or Suspected COVID-19 Patients. Infect Chemother. 2020 Sep;52(3):453-459. doi: 10.3947/ic.2020.52.3.453. Epub 2020 Aug 27. PMID: 32869560; PMCID: PMC7533204. |
Wrong study design, narrative review |
|
Lee S, Meyler P, Mozel M, Tauh T, Merchant R. Asymptomatic carriage and transmission of SARS-CoV-2: What do we know? Can J Anaesth. 2020 Oct;67(10):1424-1430. doi: 10.1007/s12630-020-01729-x. Epub 2020 Jun 2. PMID: 32488493; PMCID: PMC7266417. |
Wrong study design, narrative review, nothing about room pressure regime |
|
Li Y, Fu Y, Zhang Y, Yu S, Luo J, Li Y, Wang C, Zhu J, Li H. An overview of COVID-19 aerosol box for preventing droplet and aerosol contaminations in healthcare providers performing airway intubation. Drug Dev Ind Pharm. 2021 Nov;47(11):1693-1699. doi: 10.1080/03639045.2022.2053984. Epub 2022 Mar 29. PMID: 35285771. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Matta I, Laganà AS, Ghabi E, Bitar L, Ayed A, Petousis S, Vitale SG, Sleiman Z. COVID-19 transmission in surgical smoke during laparoscopy and open surgery: a systematic review. Minim Invasive Ther Allied Technol. 2022 Jun;31(5):690-697. doi: 10.1080/13645706.2021.1982728. Epub 2021 Oct 6. PMID: 34612141. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
McCarty EB, Soldatova L, Brant JA, Newman JG. Innovations in otorhinolaryngology in the age of COVID-19: a systematic literature review. World J Otorhinolaryngol Head Neck Surg. 2021 Jan 22;8(3):224–38. doi: 10.1016/j.wjorl.2021.01.001. Epub ahead of print. PMID: 33520334; PMCID: PMC7825952. |
Wrong intervention, negative pressure devices |
|
McDougal AN, Elhassani D, DeMaet MA, Shores S, Plante KS, Plante JA, Pyles R, Weaver SC, Williams-Bouyer N, Tyler BJ, Davis HR, Patel J. Outbreak of coronavirus disease 2019 (COVID-19) among operating room staff of a tertiary referral center: An epidemiologic and environmental investigation. Infect Control Hosp Epidemiol. 2022 Mar;43(3):319-325. doi: 10.1017/ice.2021.116. Epub 2021 Mar 19. PMID: 33736732; PMCID: PMC8042383. |
Outbreak investigation of COVID-19, nothing about room pressure regime in OR |
|
Mears SC, Blanding R, Belkoff SM. Door Opening Affects Operating Room Pressure During Joint Arthroplasty. Orthopedics. 2015 Nov;38(11):e991-4. doi: 10.3928/01477447-20151020-07. PMID: 26558679. |
Nothing about patients with airborne transmitted disease; wrong intervention, effect of door openings on positive pressure |
|
Microbial air monitoring in turbulent airflow operating theatres: Is it possible to calculate and hypothesize new benchmarks for microbial air load? |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Missair A, Marino MJ, Vu CN, Gutierrez J, Missair A, Osman B, Gebhard RE. Anesthetic Implications of Ebola Patient Management: A Review of the Literature and Policies. Anesth Analg. 2015 Sep;121(3):810-821. doi: 10.1213/ANE.0000000000000573. PMID: 25551317. |
No studies included with comparison positive pressure vs less positive/negative/neutral pressure |
|
Moletta L, Pierobon ES, Capovilla G, Costantini M, Salvador R, Merigliano S, Valmasoni M. International guidelines and recommendations for surgery during Covid-19 pandemic: A Systematic Review. Int J Surg. 2020 Jul;79:180-188. doi: 10.1016/j.ijsu.2020.05.061. Epub 2020 May 23. PMID: 32454253; PMCID: PMC7245259. |
Wrong study design, overview of international guidelines and recommendations for surgery COVID-19 |
|
Morris BJ, Kiser CJ, Laughlin MS, Sheth MM, Dunn WR, Elkousy HA, Edwards TB. A localized laminar flow device decreases airborne particulates during shoulder arthroplasty: a randomized controlled trial. J Shoulder Elbow Surg. 2021 Mar;30(3):580-586. doi: 10.1016/j.jse.2020.08.035. Epub 2020 Sep 16. PMID: 32949760. |
Wrong intervention, localized laminor flow device |
|
Mousavi ES, Kananizadeh N, Martinello RA, Sherman JD. COVID-19 Outbreak and Hospital Air Quality: A Systematic Review of Evidence on Air Filtration and Recirculation. Environ Sci Technol. 2021 Apr 6;55(7):4134-4147. doi: 10.1021/acs.est.0c03247. Epub 2020 Sep 11. PMID: 32845618; PMCID: PMC7489049. |
Studies included on hospital air quality in general. One study (guidance) included from Heffernan 2020 reported on negative pressure |
|
Newsom RB, Amara A, Hicks A, Quint M, Pattison C, Bzdek BR, Burridge J, Krawczyk C, Dinsmore J, Conway J. Comparison of droplet spread in standard and laminar flow operating theatres: SPRAY study group. J Hosp Infect. 2021 Apr;110:194-200. doi: 10.1016/j.jhin.2021.01.026. Epub 2021 Feb 4. PMID: 33549768; PMCID: PMC7860961. |
Wrong comparison, non-laminar vs laminar air flow |
|
Olmsted RN. Pilot study of directional airflow and containment of airborne particles in the size of Mycobacterium tuberculosis in an operating room. Am J Infect Control. 2008 May;36(4):260-7. doi: 10.1016/j.ajic.2007.10.028. PMID: 18455046. |
Wrong intervention, testing HEPA filtration units on airborne particle counts; simulation study |
|
Osher RH, Figueiredo GB, Schneider JG, Kratholm J. Purifying air over the operating field with a new mobile laminar airflow device to reduce the possibility of airborne contamination. J Cataract Refract Surg. 2021 Oct 1;47(10):1327-1332. doi: 10.1097/j.jcrs.0000000000000613. PMID: 34156771. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Osman ME, Ibrahim HY, Yousef FA, Elnasr AAA, Saeed Y, Hameed AAA. A study on microbiological contamination on air quality in hospitals in Egypt. Indoor en Built Environment. 2018;27(7):953-968. doi:10.1177/1420326X17698193 |
Nothing about patients with airborne transmitted disease |
|
Oulkheir S, Safouan H, El Housse F, Aghrouch M, Ounine K, Douira A, et al. Chadli, S. Assessment of microbiological indoor air quality in a public hospital in the city of Agadir, Morocco. Periodicum Biologorum. 2021;123(1):29-34. doi:10.18054/pb.v123i1-2.6461 |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Parkulo MA, Brinker TM, Bosch W, Palaj A, DeRuyter ML. Risk of SARS-CoV-2 Transmission Among Coworkers in a Surgical Environment. Mayo Clin Proc. 2021 Jan;96(1):152-155. doi: 10.1016/j.mayocp.2020.10.016. Epub 2020 Oct 22. PMID: 33413812; PMCID: PMC7580669. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Pasqualotto AC, Denning DW. Post-operative aspergillosis. Clin Microbiol Infect. 2006 Nov;12(11):1060-76. doi: 10.1111/j.1469-0691.2006.01512.x. PMID: 17002605. |
Cases of postoperative aspergillosis |
|
Pasquarella C, Agodi A, Auxilia F, Lytsy B, Mura I, Parneix P, et al. Air quality in the operating theatre: a perspective. Aerobiologia. 2020;36(1):113-117. doi:10.1007/s10453-019-09584-0 |
Wrong study design, narrative review, nothing about room pressure regime |
|
Pasquier J, Villalta O, Sarria Lamorú S, Balagué C, Vilallonga R, Targarona EM. Are Smoke and Aerosols Generated During Laparoscopic Surgery a Biohazard? A Systematic Evidence-Based Review. Surg Innov. 2021 Aug;28(4):485-495. doi: 10.1177/1553350621992309. Epub 2021 Feb 11. PMID: 33573518. |
Wrong intervention: surgical smoke- and aerosol-generating procedures |
|
Pasquier J, Villalta O, Sarria Lamorú S, Balagué C, Vilallonga R, Targarona EM. Are Smoke and Aerosols Generated During Laparoscopic Surgery a Biohazard? A Systematic Evidence-Based Review. Surg Innov. 2021 Aug;28(4):485-495. doi: 10.1177/1553350621992309. Epub 2021 Feb 11. PMID: 33573518. |
Double |
|
Patel RP, While B, Smith A, Deutsch J, Scotcher S, Morphis G, Williams GP, Madge SN. Initial experiences of cataract & lens surgery in 1269 patients in outpatient clean rooms using a portable laminar air flow device. Eye (Lond). 2022 Nov 19:1–4. doi: 10.1038/s41433-022-02317-7. Epub ahead of print. PMID: 36402856; PMCID: PMC9676717. |
Wrong intervention, portable laminar air flow device |
|
Patir R, Sreenivasan SA, Vaishya S. Negative Pressure Assisted Microenvironment Surgical Hood: A Novel Cost-Effective Device to Minimize Aerosol Contamination During Neurosurgical Procedures in Times of COVID-19. World Neurosurg. 2021 Jun;150:153-160. doi: 10.1016/j.wneu.2021.03.055. Epub 2021 Mar 19. PMID: 33746105; PMCID: PMC7972824. |
Wrong intervention, negative pressure device (surgical hood) |
|
Patterson TJ, Currie PJ, Beck J, Spence RAJ, Spence GM. A systematic review of viral transmission risk to healthcare staff comparing laparoscopic and open surgery. Surgeon. 2020 Dec;18(6):e72-e77. doi: 10.1016/j.surge.2020.06.016. Epub 2020 Jul 17. PMID: 32690463; PMCID: PMC7366997. |
Wrong comparison, laparoscopic vs open surgery |
|
Perrone G, Giuffrida M, Bellini V, Lo Coco A, Pattonieri V, Bonati E, Del Rio P, Bignami EG, Catena F. Operating Room Setup: How to Improve Health Care Professionals Safety During Pandemic COVID-19-A Quality Improvement Study. J Laparoendosc Adv Surg Tech A. 2021 Jan;31(1):85-89. doi: 10.1089/lap.2020.0592. Epub 2020 Aug 14. PMID: 32804047. |
Wrong study design, narrative review |
|
Persson A, Atroshi I, Tyszkiewicz T, Hailer N, Lazarinis S, Eisler T, Brismar H, Mukka S, Kernell PJ, Mohaddes M, Sköldenberg O, Gordon M. EPOS trial: the effect of air filtration through a plasma chamber on the incidence of surgical site infection in orthopaedic surgery: a study protocol of a randomised, double-blind, placebo-controlled trial. BMJ Open. 2022 Feb 3;12(2):e047500. doi: 10.1136/bmjopen-2020-047500. PMID: 35115346; PMCID: PMC8814745. |
Wrong intervention, effect of plasma air purification |
|
Phillips F, Crowley J, Warburton S, Staniforth K, Parra-Blanco A, Gordon GSD. Air filtration mitigates aerosol levels both during and after endoscopy procedures. DEN Open. 2023 Apr 17;3(1):e231. doi: 10.1002/deo2.231. PMID: 37082739; PMCID: PMC10111116. |
Comparison between ventilation regime (air changes per hour, hepa-filtration, and laminar airflow) on particle counts, event-based counts and air clearance estimation |
|
Price C, Ben-Yakov M, Choi J, Orchanian-Cheff A, Tawadrous D. Barrier enclosure use during aerosol-generating medical procedures: A scoping review. Am J Emerg Med. 2021 Mar;41:209-218. doi: 10.1016/j.ajem.2020.10.071. Epub 2020 Nov 6. PMID: 33189515; PMCID: PMC7837026. |
Wrong intervention: barrier enclosure use during aerosol-generating medical procedures |
|
Ren Y, Liu S, Yang L, Shan J, Liu Y, Li H, Chen LH, Chen H. Practice and exploration of infection prevention and control measures based on risk management of surgical patients during the epidemic of corona virus disease 2019 (COVID-19). Am J Infect Control. 2021 Feb;49(2):151-157. doi: 10.1016/j.ajic.2020.07.023. Epub 2020 Jul 21. PMID: 32702389; PMCID: PMC7371591. |
Wrong study design, narrative review |
|
Romano F, Milani S, Gustén J, Joppolo CM. Surgical Smoke and Airborne Microbial Contamination in Operating Theatres: Influence of Ventilation and Surgical Phases. Int J Environ Res Public Health. 2020 Jul 27;17(15):5395. doi: 10.3390/ijerph17155395. PMID: 32727035; PMCID: PMC7432766. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Romano F, Milani S, Ricci R, Joppolo CM. Operating Theatre Ventilation Systems and Their Performance in Contamination Control: "At Rest" and "In Operation" Particle and Microbial Measurements Made in an Italian Large and Multi-Year Inspection Campaign. Int J Environ Res Public Health. 2020 Oct 5;17(19):7275. doi: 10.3390/ijerph17197275. PMID: 33027963; PMCID: PMC7579584. |
Nothing about patients with airborne transmitted disease |
|
Sadeghian P, Bi Y, Cao G, Sadrizadeh S. Reducing the risk of viral contamination during the coronavirus pandemic by using a protective curtain in the operating room. Patient Saf Surg. 2022 Aug 6;16(1):26. doi: 10.1186/s13037-022-00332-x. PMID: 35933393; PMCID: PMC9356414. |
Wrong intervention, protective curtain |
|
Salgaonkar H, Aladeojebi A, Murcott D, Nnaji M, Tsiamis A, Cheruvu CV. Emergency appendicectomy during COVID-19 pandemic - A single UK centre experience. Pol Przegl Chir. 2021 Mar 19;93(2):33-39. doi: 10.5604/01.3001.0014.8090. PMID: 33949323. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Schultz P, Morvan JB, Fakhry N, Morinière S, Vergez S, Lacroix C, Bartier S, Barry B, Babin E, Couloigner V, Atallah I; French Society of Otorhinolaryngology, Head, Neck Surgery (SFORL); French Society of Head, Neck Carcinology (SFCCF). French consensus regarding precautions during tracheostomy and post-tracheostomy care in the context of COVID-19 pandemic. Eur Ann Otorhinolaryngol Head Neck Dis. 2020 May;137(3):167-169. doi: 10.1016/j.anorl.2020.04.006. Epub 2020 Apr 9. PMID: 32307265; PMCID: PMC7144608. |
Wrong study design, narrative review |
|
Schutzer-Weissmann J, Magee DJ, Farquhar-Smith P. Severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 infection risk during elective peri-operative care: a narrative review. Anaesthesia. 2020 Dec;75(12):1648-1658. doi: 10.1111/anae.15221. Epub 2020 Aug 26. PMID: 32652529; PMCID: PMC7404908. |
Wrong study design, narrative review, nothing about room pressure regime |
|
Sehulster L, Chinn RY; CDC (Centers for Disease Control and Prevention); HICPAC. Guidelines for environmental infection control in health-care facilities. Recommendations of CDC and the Healthcare Infection Control Practices Advisory Committee (HICPAC). MMWR Recomm Rep. 2003 Jun 6;52(RR-10):1-42. PMID: 12836624. |
Wrong study design, guideline, other recommendations for TB patients who require surgery |
|
Shabbir A, Menon RK, Somani J, So JBY, Ozman M, Chiu PWY, Lomanto D. ELSA recommendations for minimally invasive surgery during a community spread pandemic: a centered approach in Asia from widespread to recovery phases. Surg Endosc. 2020 Aug;34(8):3292-3297. doi: 10.1007/s00464-020-07618-0. Epub 2020 May 11. PMID: 32394175; PMCID: PMC7212724. |
Wrong study design, narrative review |
|
Sharma S, John R, Patel S, Neradi D, Kishore K, Dhillon MS. Bioaerosols in orthopedic surgical procedures and implications for clinical practice in the times of COVID-19: A systematic review and meta-analysis. J Clin Orthop Trauma. 2021 Jun;17:239-253. doi: 10.1016/j.jcot.2021.03.016. Epub 2021 Mar 28. PMID: 33814859; PMCID: PMC8005256. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Singh A, Salunke P, Chhabra R, Sethi S, Sahoo SK, Karthigeyan M, Gendle C, Kumar R, Gupta S. The Risk of Spread of Infection During Craniotomy/Craniostomy on Patients with Active Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) Infection: Myth or Fact? World Neurosurg. 2021 Mar;147:e272-e274. doi: 10.1016/j.wneu.2020.12.040. Epub 2020 Dec 14. PMID: 33326859; PMCID: PMC7832802. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Singh, H.; Gupta, S. K.; Chauhan, R.; Lall, P.; |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Smith EB, Raphael IJ, Maltenfort MG, Honsawek S, Dolan K, Younkins EA. The effect of laminar air flow and door openings on operating room contamination. J Arthroplasty. 2013 Oct;28(9):1482-5. doi: 10.1016/j.arth.2013.06.012. Epub 2013 Jul 25. PMID: 23890828. |
Wrong intervention, effect of door openings |
|
Somashekhar SP, Acharya R, Manjiri S, Talwar S, Ashwin KR, Rohit Kumar C. Adaptations and Safety Modifications to Perform Safe Minimal Access Surgery (Minimally Invasive Surgery: Laparoscopy and Robotic) during the COVID-19 Pandemic. Surg Innov. 2021 Feb;28(1):123-133. doi: 10.1177/1553350620964323. Epub 2020 Oct 7. PMID: 33026956; PMCID: PMC8685588. |
Double |
|
Somashekhar SP, Acharya R, Saklani A, Parikh D, Goud J, Dixit J, Gopinath K, Kumar MV, Bhojwani R, Nayak S, Rao S, Kothari K, Chandramohan K, Desai S, Gupta A. Adaptations and Safety Modifications to Perform Safe Minimal Access Surgery (MIS: Laparoscopy and Robotic) During the COVID-19 Pandemic: Practice Modifications Expert Panel Consensus Guidelines from Academia of Minimal Access Surgical Oncology (AMASO). Indian J Surg Oncol. 2021 Apr;12(Suppl 1):210-220. doi: 10.1007/s13193-020-01254-9. Epub 2020 Nov 18. PMID: 33223748; PMCID: PMC7671751. |
Wrong study design, narrative review |
|
Sowerby LJ, Stephenson K, Dickie A, Lella FAD, Jefferson N, North H, De Siati RD, Maunsell R, Herzog M, Nandhan R, Trozzi M, Dehgani-Mobaraki P, Melkane A, Callejas C, Miljeteig H, Smit D, Reynoso DD, Moura JE, Hermansson A, Peer S, Burnell L, Fakhry N, Chiesa-Estomba C, Önerci Çelebi Ö, Karpischenko S, Sobol S, Sargi Z, Patel ZM. International registry of otolaryngologist-head and neck surgeons with COVID-19. Int Forum Allergy Rhinol. 2020 Nov;10(11):1201-1208. doi: 10.1002/alr.22677. Epub 2020 Aug 24. PMID: 32735062. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Steward JE, Kitley WR, Schmidt CM, Sundaram CP. Urologic Surgery and COVID-19: How the Pandemic Is Changing the Way We Operate. J Endourol. 2020 May;34(5):541-549. doi: 10.1089/end.2020.0342. PMID: 32336150. |
Wrong study design, narrative review |
|
Stocks GW, O'Connor DP, Self SD, Marcek GA, Thompson BL. Directed air flow to reduce airborne particulate and bacterial contamination in the surgical field during total hip arthroplasty. J Arthroplasty. 2011 Aug;26(5):771-6. doi: 10.1016/j.arth.2010.07.001. Epub 2010 Sep 18. PMID: 20851565. |
Nothing about patients with airborne transmitted disease and room pressure regime |
|
Suda NK, Smithamol PB, Toms AS, Meera GK, Rebekah GJ, Trinaya S, Haroon MA, Sahajanandan R, Rai E. Aerosol-generating procedures, how best did anesthesiologists use available personal protective equipment during early COVID-19 pandemic in a tertiary care center of southern India? A prospective cross-sectional study. J Anaesthesiol Clin Pharmacol. 2022 Jul;38(Suppl 1):S96-S101. doi: 10.4103/joacp.joacp_493_21. Epub 2022 May 27. PMID: 36060157; PMCID: PMC9438817. |
Wrong intervention, compliance assessment of personal protective equipment |
|
Sun M, Zhang J, Zhang W, Li N, Zuo M, Qin L, Wu SY. Factors affecting the risk of SARS-CoV-2 transmission to anesthesiologists performing endotracheal intubation in patients with SARS-CoV-2. Am J Transl Res. 2021 Apr 15;13(4):1915-1927. PMID: 34017367; PMCID: PMC8129286. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Taher A, Glazer P, Culligan C, Crump S, Guirguis S, Jones J, Dharamsi A, Chartier LB. Improving safety and communication for healthcare providers caring for SARS-COV-2 patients. Int J Emerg Med. 2022 Nov 12;15(1):62. doi: 10.1186/s12245-022-00464-y. PMID: 36371166; PMCID: PMC9652974. |
Wrong population and interventions: healthcare provider presence in sealed isolation rooms in emergency departments |
|
Tarun V, Anurag T, Yugal K, Raj K, Lalit M. Orthopaedic operating room considerations in covid-19 pandemic: A systematic review. J Arthrosc Jt Surg. 2021 Apr-Jun;8(2):91-95. doi: 10.1016/j.jajs.2021.02.008. Epub 2021 Feb 23. PMID: 34307063; PMCID: PMC7900750. |
Wrong study design, narrative review, does not meet criteria systematic review (PICO, risk of bias and evidence tabel is missing |
|
Thampi S, Yap A, Fan L, Ong J. Special considerations for the management of COVID-19 pediatric patients in the operating room and pediatric intensive care unit in a tertiary hospital in Singapore. Paediatr Anaesth. 2020 Jun;30(6):642-646. doi: 10.1111/pan.13863. Epub 2020 Apr 22. PMID: 32267047; PMCID: PMC7262206. |
Wrong study design, narrative review |
|
Theodorou C, Simpson GS, Walsh CJ. Theatre ventilation. Ann R Coll Surg Engl. 2021 Mar;103(3):151-154. doi: 10.1308/rcsann.2020.7146. PMID: 33645287; PMCID: PMC9157996. |
Wrong study design, narrative review does not meet criteria systematic review (PICO, risk of bias and evidence tabel is missing |
|
Thiele RH, Huffmyer JL, Nemergut EC. The "six sigma approach" to the operating room environment and infection. Best Pract Res Clin Anaesthesiol. 2008 Sep;22(3):537-52. doi: 10.1016/j.bpa.2008.06.002. PMID: 18831302. |
Wrong study design, narrative review |
|
Thiruvenkatarajan V, Wong DT, Kothandan H, Sekhar V, Adhikary SD, Currie J, Van Wijk RM. Airway Management in the Operating Room and Interventional Suites in Known or Suspected COVID-19 Adult Patients: A Practical Review. Anesth Analg. 2020 Sep;131(3):677-689. doi: 10.1213/ANE.0000000000005043. PMID: 32502132; PMCID: PMC7288783. |
Wrong study design, narrative review |
|
Thomas V, Maillard C, Barnard A, Snyman L, Chrysostomou A, Shimange-Matsose L, Van Herendael B. International Society for Gynecologic Endoscopy (ISGE) guidelines and recommendations on gynecological endoscopy during the evolutionary phases of the SARS-CoV-2 pandemic. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2020 Oct;253:133-140. doi: 10.1016/j.ejogrb.2020.08.039. Epub 2020 Aug 26. PMID: 32866856; PMCID: PMC7448735. |
Wrong study design, narrative review |
|
Tolabi Z, Alimohammadi M, Hassanvand MS, Nabizadeh R, Soleimani H, Zarei A. The investigation of type and concentration of bio-aerosols in the air of surgical rooms: A case study in Shariati hospital, Karaj. MethodsX. 2019 Mar 19;6:641-650. doi: 10.1016/j.mex.2019.03.016. PMID: 30989056; PMCID: PMC6447748. |
Nothing about patients with airborne transmitted disease |
|
Tommaselli GA, Grange P, Ricketts CD, Clymer JW, Fryrear RS 2nd. Intraoperative Measures to Reduce the Risk of COVID-19 Transmission During Minimally Invasive Procedures: A Systematic Review and Critical Appraisal of Societies' Recommendations. Surg Laparosc Endosc Percutan Tech. 2021 Jul 28;31(6):765-777. doi: 10.1097/SLE.0000000000000972. PMID: 34320592; PMCID: PMC8635252. |
Wrong study design, narrative review |
|
Tsagkovits A, Ioannidis D, Rokade A. The microscope drape method to reduce aerosolisation during endoscopic sinus and skull base surgery in the COVID era. How i do it. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2021 Feb;278(2):573-576. doi: 10.1007/s00405-020-06441-6. Epub 2020 Oct 28. PMID: 33112982; PMCID: PMC7591691. |
Wrong intervention, microscope drape method |
|
Türe H, Çelebi Ş, Aytaç E, Kuşdemir A T, Ekici B, Oğuz A, et al. Preoperative Preparation and Operating Room Management of the Patients Who Have Confirmed or Suspected COVID-19 Infection. Anestezi Dergisi. 2020; 28(3):137-149. doi: 10.5222/jarss.2020.70299 |
Wrong study design, narrative review; wrong language, article in Spanish |
|
Tüzemen G, Kaya PK. Aerosol-generating procedure; percutaneous versus surgical tracheostomy. Am J Otolaryngol. 2022 May-Jun;43(3):103401. doi: 10.1016/j.amjoto.2022.103401. Epub 2022 Feb 17. PMID: 35210114. |
Wrong comparison and outcome, percutaneous vs surgical tracheostomy on particle scattering |
|
Wang J, Kuang M, Chen L, Lian C, Zhao L, Wang S. Strategy for treating vascular emergencies during the COVID-19 pandemic in China. J Vasc Surg. 2020 Oct;72(4):1173-1177. doi: 10.1016/j.jvs.2020.05.049. Epub 2020 Jun 1. PMID: 32497746; PMCID: PMC7262533. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Wang Y, Zeng L, Yao S, Zhu F, Liu C, Di Laura A, Henckel J, Shao Z, Hirschmann MT, Hart A, Guo X. Recommendations of protective measures for orthopedic surgeons during COVID-19 pandemic. Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 2020 Jul;28(7):2027-2035. doi: 10.1007/s00167-020-06092-4. Epub 2020 Jun 10. PMID: 32524164; PMCID: PMC7283425. |
Wrong study design, narrative review |
|
Wang YL, Zhu FZ, Zeng L, Telemacque D, Saleem Alshorman JA, Zhou JG, Xiong ZK, Sun TF, Qu YZ, Yao S, Sun TS, Feng SQ, Guo XD; Group of Spinal Injury and Functional Reconstruction, Neural Regeneration and Repair Committee, Chinese Research Hospital Association; Spinal Cord Basic Research Group, Spinal Cord Committee of Chinese Society of Rehabilitation Medicine; Spinal Cord Injury and Rehabilitation Group, Chinese Association Of Rehabilitation Medicine. Guideline for diagnosis and treatment of spine trauma in the epidemic of COVID-19. Chin J Traumatol. 2020 Aug;23(4):196-201. doi: 10.1016/j.cjtee.2020.06.003. Epub 2020 Jun 17. PMID: 32674856; PMCID: PMC7298513. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Wong J, Goh QY, Tan Z, Lie SA, Tay YC, Ng SY, Soh CR. Preparing for a COVID-19 pandemic: a review of operating room outbreak response measures in a large tertiary hospital in Singapore. Can J Anaesth. 2020 Jun;67(6):732-745. doi: 10.1007/s12630-020-01620-9. Epub 2020 Mar 11. PMID: 32162212; PMCID: PMC7090449. |
Wrong study design, narrative review |
|
Wujtewicz M, Dylczyk-Sommer A, Aszkiełowicz A, Stefaniak J, Zdanowski S, Owczuk R. Occupational hazards in anaesthesiology during the COVID-19 pandemic. Anaesthesiol Intensive Ther. 2020;52(5):400-408. doi: 10.5114/ait.2020.101844. PMID: 33327699. |
Wrong study design, narrative review |
|
Yanzon A, Gomez N, Boccalatte L, Larrañaga JJ, Figari M. Recommendations regarding emergency head and neck procedures during coronavirus disease-2019. Cir Cir. 2021;89(6):827-835. English. doi: 10.24875/CIRU.21000275. PMID: 34851593. |
Wrong study design, narrative review |
|
Yimer RM, Alemu MK. Bacterial Contamination Level of Indoor Air and Surface of Equipment in the Operation Room in Dil-Chora Referral Hospital, Dire Dawa, Eastern Ethiopia. Infect Drug Resist. 2022 Aug 31;15:5085-5097. doi: 10.2147/IDR.S380774. PMID: 36071817; PMCID: PMC9442909. |
Wrong intervention and outcome, bacterial contamination of indoor air and surfaces in OR |
|
Zheng M, Lui C, O'Dell K, M Johns M, Ference EH, Hur K. Aerosol Generation During Laryngology Procedures in the Operating Room. Laryngoscope. 2021 Dec;131(12):2759-2765. doi: 10.1002/lary.29729. Epub 2021 Jul 2. PMID: 34213770. |
Nothing about room pressure regime in OR |
|
Zihan L. Contagious viral diseases in the operating room: A review of evolving safety protocols at three levels. Systematic reviews in Pharmacy. 2021;12(2):1-9. doi:10.31838/srp.2021.2.1 |
Wrong study design, narrative review |
|
Zimmermann M, Nkenke E. Approaches to the management of patients in oral and maxillofacial surgery during COVID-19 pandemic. J Craniomaxillofac Surg. 2020 May;48(5):521-526. doi: 10.1016/j.jcms.2020.03.011. Epub 2020 Apr 4. PMID: 32303420; PMCID: PMC7128256. |
Nothing about patients with airborne transmitted disease |
Bijlagen
| Begrip | Definitie |
|---|---|
|
Algemene voorzorgsmaatregelen |
Maatregelen die bij elke patiënt ongeacht zijn/haar infectiestatus of kolonisatie van toepassing zijn. Deze maatregelen staan beschreven in de SRI (Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie )-richtlijnen: Handhygiëne & persoonlijke hygiëne, Persoonlijke beschermingsmiddelen, Reiniging & desinfectie en sterilisatie (herbruikbare) medische hulpmiddelen, Reiniging en desinfectie van ruimten en Accidenteel bloedcontact. |
|
Beschermende kleding |
Kleding die als extra bescherming wordt gedragen over de werk- of de eigen kleding heen. Het dragen van beschermende kleding verkleint de kans op overdracht van micro-organismen van de patiënt naar de werk- of eigen kleding van de medewerker. Er bestaan verschillende typen beschermende kleding: een jasschort met korte mouw, een jasschort met lange mouw met manchet, een halterschort en een overall. |
|
Desinfectie |
Het doden of inactiveren van micro-organismen, waarbij het aantal pathogene micro-organismen wordt teruggebracht tot onder de infectieuze dosis. |
|
Infectie |
Interactie tussen het micro-organisme en de gastheer leidt tot schade of een veranderde fysiologie bij de gastheer. De schade of veranderde fysiologie kan resulteren in klinisch waarneembare symptomen en verschijnselen maar ook langdurig onopgemerkt blijven of subklinisch verlopen. |
|
NEN |
Afkorting voor Nederlandse Norm. Een NEN-norm wordt vastgesteld door het Nederlands Normalisatie Instituut (NNI). NEN beheert de in Nederland aanvaarde internationale (ISO, IEC), Europese (EN) en nationale normen (NEN). |
|
Persoonlijk beschermingsmiddel |
Een uitrustingsstuk of -middel dat primair bedoeld is om een door een medewerker te worden gedragen als bescherming tegen één of meer gevaren die een bedreiging kunnen vormen voor zijn gezondheid en zijn veiligheid binnen deze richtlijn door de kans op overdracht van micro-organismen van de patiënt naar de medewerker te verkleinen. Persoonlijke beschermingsmiddelen kunnen daarnaast door een medewerker worden gedragen als infectiepreventiemaatregel. Er zijn verschillende typen persoonlijke beschermingsmiddelen: handschoenen, beschermende kleding, chirurgisch mondneusmasker, ademhalingsbeschermingsmasker, oogbescherming (spatbril), beschermende hoofdbedekking en overschoenen en laarzen. |
|
Reiniging |
Het verwijderen van vuil en ander ongewenst materiaal. Hoewel het doel van reinigen niet primair is gericht op de verwijdering van micro-organismen zullen, met het verwijderen van het vuil, ook micro-organismen worden verwijderd. |
AGREE
Deze richtlijnmodule is opgesteld conform de eisen vermeld in het rapport Medisch Specialistische Richtlijnen 2.0 van de adviescommissie Richtlijnen van de Raad Kwaliteit. Dit rapport is gebaseerd op het AGREE II instrument (Appraisal of Guidelines for Research & Evaluation II; Brouwers, 2010).
Knelpuntenanalyse en uitgangsvragen
Tijdens de voorbereidende fase inventariseerde de werkgroep de knelpunten in de zorg m.b.t. infectiepreventie op het OK-complex. De werkgroep beoordeelde de aanbeveling(en) uit de eerdere richtlijn op noodzaak tot revisie. Tevens zijn er knelpunten aangedragen door NVZ, NGG (NOG (Nederlands Oogheelkundig Gezelschap )), VCCN, NOV (Nederlandse Orthopaedische Vereniging ), SVN, NVMM (Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie ), VHIG (Vereniging voor Hygiëne en Infectiepreventie in de Gezondheidszorg ), VDSMH (Vereniging Deskundigen Steriele Medische Hulpmiddelen ), NVKF (Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica ), BRV, NVT, THI-werkgroep, NVA (Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologen ) en NVAB (Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde ) via de knelpunteninventarisatie. Een verslag hiervan is opgenomen onder aanverwante producten.
Op basis van de uitkomsten van de knelpuntenanalyse zijn door de werkgroep concept-uitgangsvragen opgesteld en definitief vastgesteld.
Uitkomstmaten
Na het opstellen van de zoekvraag behorende bij de uitgangsvraag inventariseerde de werkgroep welke uitkomstmaten voor de patiënt relevant zijn, waarbij zowel naar gewenste als ongewenste effecten werd gekeken. Hierbij werd een maximum van acht uitkomstmaten gehanteerd. De werkgroep waardeerde deze uitkomstmaten volgens hun relatieve belang bij de besluitvorming rondom aanbevelingen, als cruciaal (kritiek voor de besluitvorming), belangrijk (maar niet cruciaal) en onbelangrijk. Tevens definieerde de werkgroep tenminste voor de cruciale uitkomstmaten welke verschillen zij klinisch (patiënt) relevant vonden.
Methode literatuursamenvatting
Een uitgebreide beschrijving van de strategie voor zoeken en selecteren van literatuur is te vinden onder ‘Zoeken en selecteren’ onder Onderbouwing. Indien mogelijk werd de data uit verschillende studies gepoold in een random-effects model. Review Manager 5.4 werd gebruikt voor de statistische analyses. De beoordeling van de kracht van het wetenschappelijke bewijs wordt hieronder toegelicht.
Beoordelen van de kracht van het wetenschappelijke bewijs
De kracht van het wetenschappelijke bewijs werd bepaald volgens de GRADE (Grading Recommendations Assessment, Development and Evaluation )-methode. GRADE staat voor Grading Recommendations Assessment, Development and Evaluation (zie www.gradeworkinggroup.org). De basisprincipes van de GRADE-methodiek zijn: het benoemen en prioriteren van de klinisch (patiënt) relevante uitkomstmaten, een systematische review per uitkomstmaat, en een beoordeling van de bewijskracht per uitkomstmaat op basis van de acht GRADE-domeinen (domeinen voor downgraden: risk of bias, inconsistentie, indirectheid, imprecisie, en publicatiebias; domeinen voor upgraden: dosis-effect relatie, groot effect, en residuele plausibele confounding).
GRADE onderscheidt vier gradaties voor de kwaliteit van het wetenschappelijk bewijs: hoog, redelijk, laag en zeer laag. Deze gradaties verwijzen naar de mate van zekerheid die er bestaat over de literatuurconclusie, in het bijzonder de mate van zekerheid dat de literatuurconclusie de aanbeveling adequaat ondersteunt (Schünemann, 2013; Hultcrantz, 2017).
|
GRADE |
Definitie |
|---|---|
|
Hoog |
|
|
Redelijk |
|
|
Laag |
|
|
Zeer laag |
|
Bij het beoordelen (graderen) van de kracht van het wetenschappelijk bewijs in richtlijnen volgens de GRADE-methodiek spelen grenzen voor klinische besluitvorming een belangrijke rol (Hultcrantz, 2017). Dit zijn de grenzen die bij overschrijding aanleiding zouden geven tot een aanpassing van de aanbeveling. Om de grenzen voor klinische besluitvorming te bepalen moeten alle relevante uitkomstmaten en overwegingen worden meegewogen. De grenzen voor klinische besluitvorming zijn daarmee niet één op één vergelijkbaar met het minimaal klinisch relevant verschil (Minimal Clinically Important Difference, MCID (Minimal Clinically Important Difference )). Met name in situaties waarin een interventie geen belangrijke nadelen heeft en de kosten relatief laag zijn, kan de grens voor klinische besluitvorming met betrekking tot de effectiviteit van de interventie bij een lagere waarde (dichter bij het nuleffect) liggen dan de MCID (Hultcrantz, 2017).
Overwegingen (van bewijs naar aanbeveling)
Om te komen tot een aanbeveling zijn naast (de kwaliteit van) het wetenschappelijke bewijs ook andere aspecten belangrijk en worden meegewogen, zoals aanvullende argumenten uit bijvoorbeeld de biomechanica of fysiologie, waarden en voorkeuren van patiënten, kosten (middelenbeslag), aanvaardbaarheid, haalbaarheid en implementatie. Deze aspecten zijn systematisch vermeld en beoordeeld (gewogen) onder het kopje ‘Overwegingen’ en kunnen (mede) gebaseerd zijn op expert opinion. Hierbij is gebruik gemaakt van een gestructureerd format gebaseerd op het evidence-to-decision framework van de internationale GRADE Working Group (Alonso-Coello, 2016a; Alonso-Coello 2016b). Dit evidence-to-decision framework is een integraal onderdeel van de GRADE methodiek.
Formuleren van aanbevelingen
De aanbevelingen geven antwoord op de uitgangsvraag en zijn gebaseerd op het beschikbare wetenschappelijke bewijs en de belangrijkste overwegingen, en een weging van de gunstige en ongunstige effecten van de relevante interventies. De kracht van het wetenschappelijk bewijs en het gewicht dat door de werkgroep wordt toegekend aan de overwegingen, bepalen samen de sterkte van de aanbeveling. Conform de GRADE-methodiek sluit een lage bewijskracht van conclusies in de systematische literatuuranalyse een sterke aanbeveling niet a priori uit, en zijn bij een hoge bewijskracht ook zwakke aanbevelingen mogelijk (Agoritsas, 2017; Neumann, 2016). De sterkte van de aanbeveling wordt altijd bepaald door weging van alle relevante argumenten tezamen. De werkgroep heeft bij elke aanbeveling opgenomen hoe zij tot de richting en sterkte van de aanbeveling zijn gekomen.
In de GRADE-methodiek wordt onderscheid gemaakt tussen sterke en zwakke (of conditionele) aanbevelingen. De sterkte van een aanbeveling verwijst naar de mate van zekerheid dat de voordelen van de interventie opwegen tegen de nadelen (of vice versa), gezien over het hele spectrum van patiënten waarvoor de aanbeveling is bedoeld. De sterkte van een aanbeveling heeft duidelijke implicaties voor patiënten, behandelaars en beleidsmakers (zie onderstaande tabel). Een aanbeveling is geen dictaat, zelfs een sterke aanbeveling gebaseerd op bewijs van hoge kwaliteit (GRADE gradering HOOG) zal niet altijd van toepassing zijn, onder alle mogelijke omstandigheden en voor elke individuele patiënt.
Implicaties van sterke en zwakke aanbevelingen voor verschillende richtlijngebruikers
|
|
Sterke aanbeveling |
Zwakke (conditionele) aanbeveling |
|---|---|---|
|
Voor patiënten |
De meeste patiënten zouden de aanbevolen interventie of aanpak kiezen en slechts een klein aantal niet. |
Een aanzienlijk deel van de patiënten zouden de aanbevolen interventie of aanpak kiezen, maar veel patiënten ook niet. |
|
Voor behandelaars |
De meeste patiënten zouden de aanbevolen interventie of aanpak moeten ontvangen. |
Er zijn meerdere geschikte interventies of aanpakken. De patiënt moet worden ondersteund bij de keuze voor de interventie of aanpak die het beste aansluit bij zijn of haar waarden en voorkeuren. |
|
Voor beleidsmakers |
De aanbevolen interventie of aanpak kan worden gezien als standaardbeleid. |
Beleidsbepaling vereist uitvoerige discussie met betrokkenheid van veel stakeholders. Er is een grotere kans op lokale beleidsverschillen. |
Organisatie van zorg
In de knelpuntenanalyse en bij de ontwikkeling van de richtlijnmodule is expliciet aandacht geweest voor de organisatie van zorg: alle aspecten die randvoorwaardelijk zijn voor het verlenen van zorg (zoals coördinatie, communicatie, (financiële) middelen, mankracht en infrastructuur). Randvoorwaarden die relevant zijn voor het beantwoorden van deze specifieke uitgangsvraag zijn genoemd bij de overwegingen.
Commentaar- en autorisatiefase
De conceptrichtlijnmodule werd aan de betrokken (wetenschappelijke) verenigingen en (patiënt) organisaties voorgelegd ter commentaar. De commentaren werden verzameld en besproken met de werkgroep. Naar aanleiding van de commentaren werd de conceptrichtlijnmodule aangepast en definitief vastgesteld door de werkgroep. De definitieve richtlijnmodule werd aan de deelnemende (wetenschappelijke) verenigingen en (patiënt) organisaties voorgelegd voor autorisatie en door hen geautoriseerd dan wel geaccordeerd.
Inbreng patiëntenperspectief
Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door uitnodigen van Patiëntfederatie Nederland (PFNL (Patiëntfederatie Nederland )) voor de knelpunteninventarisatie. De verkregen input is meegenomen bij het opstellen van de uitgangsvragen, de keuze voor de uitkomstmaten en bij het opstellen van de overwegingen. De conceptrichtlijn is tevens voor commentaar voorgelegd aan PFNL en de eventueel aangeleverde commentaren zijn bekeken en verwerkt.
Wkkgz (Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg ) & Kwalitatieve raming van mogelijke substantiële financiële gevolgen
Kwalitatieve raming van mogelijke financiële gevolgen in het kader van de Wkkgz
Bij de richtlijn is conform de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) een kwalitatieve raming uitgevoerd of de aanbevelingen mogelijk leiden tot substantiële financiële gevolgen. Bij het uitvoeren van deze beoordeling zijn richtlijnmodules op verschillende domeinen getoetst (zie het stroomschema op de Richtlijnendatabase).
Uit de kwalitatieve raming blijkt dat er waarschijnlijk geen substantiële financiële gevolgen zijn, zie onderstaande tabel.
|
Module |
Uitkomst raming |
Toelichting |
|---|---|---|
|
Kleding en persoonlijke beschermingsmiddelen op het OK-complex |
Geen financiële gevolgen |
Hoewel uit de toetsing volgt dat de aanbeveling(en) breed toepasbaar zijn (>40.000 patiënten), volgt uit de toetsing dat het overgrote deel (±90%) van de zorgaanbieders en zorgverleners al aan de norm voldoet. Er worden daarom geen financiële gevolgen verwacht. |
|
Dubbele chirurgische handschoenen |
Geen financiële gevolgen |
Hoewel uit de toetsing volgt dat de aanbeveling(en) breed toepasbaar zijn (>40.000 patiënten), volgt uit de toetsing dat het overgrote deel (±90%) van de zorgaanbieders en zorgverleners al aan de norm voldoet. Er worden daarom geen financiële gevolgen verwacht. |
|
Chirurgische handschoenen |
Deze module is geen onderdeel van deze autorisatiefase |
Deze module is geen onderdeel van deze autorisatiefase. |
|
Handhygiëne en persoonlijke gebruiksvoorwerpen |
Geen financiële gevolgen |
Hoewel uit de toetsing volgt dat de aanbeveling(en) breed toepasbaar zijn (>40.000 patiënten), volgt uit de toetsing dat het overgrote deel (±90%) van de zorgaanbieders en zorgverleners al aan de norm voldoet. Er worden daarom geen financiële gevolgen verwacht. |
|
Handdesinfectie voor een aseptische procedure |
Geen financiële gevolgen |
Hoewel uit de toetsing volgt dat de aanbeveling(en) breed toepasbaar zijn (>40.000 patiënten), volgt uit de toetsing dat het geen nieuwe manier van zorgverlening of andere organisatie van zorgverlening betreft, het geen toename in het aantal in te zetten voltijdsequivalenten aan zorgverleners betreft en het geen wijziging in het opleidingsniveau van zorgpersoneel betreft. Er worden daarom geen financiële gevolgen verwacht. |
|
Operatie van een geïsoleerde patiënt |
Geen financiële gevolgen |
Hoewel uit de toetsing volgt dat de aanbeveling(en) breed toepasbaar zijn (>40.000 patiënten), volgt uit de toetsing dat het overgrote deel (±90%) van de zorgaanbieders en zorgverleners al aan de norm voldoet. Er worden daarom geen financiële gevolgen verwacht. |
|
Drukhiërarchie bij aerogene isolatie op het OK-complex |
Geen financiële gevolgen |
Hoewel uit de toetsing volgt dat de aanbeveling(en) breed toepasbaar zijn (>40.000 patiënten), volgt uit de toetsing dat het overgrote deel (±90%) van de zorgaanbieders en zorgverleners al aan de norm voldoet. Er worden daarom geen financiële gevolgen verwacht. |
|
Inrichting zelfstandige behandelkamer |
Geen financiële gevolgen |
Hoewel uit de toetsing volgt dat de aanbeveling(en) breed toepasbaar zijn (>40.000 patiënten), volgt uit de toetsing dat het overgrote deel (±90%) van de zorgaanbieders en zorgverleners al aan de norm voldoet. Er worden daarom geen financiële gevolgen verwacht. |
Literatuur
Agoritsas T, Merglen A, Heen AF, Kristiansen A, Neumann I, Brito JP, Brignardello-Petersen R, Alexander PE, Rind DM, Vandvik PO, Guyatt GH. UpToDate adherence to GRADE criteria for strong recommendations: an analytical survey. BMJ Open. 2017 Nov 16;7(11):e018593. doi: 10.1136/bmjopen-2017-018593. PubMed PMID: 29150475; PubMed Central PMCID: PMC5701989.
Alonso-Coello P, Schünemann HJ, Moberg J, Brignardello-Petersen R, Akl EA, Davoli M, Treweek S, Mustafa RA, Rada G, Rosenbaum S, Morelli A, Guyatt GH, Oxman AD; GRADE Working Group. GRADE Evidence to Decision (EtD) frameworks: a systematic and transparent approach to making well informed healthcare choices. 1: Introduction. BMJ. 2016 Jun 28;353:i2016. doi: 10.1136/bmj.i2016. PubMed PMID: 27353417.
Alonso-Coello P, Oxman AD, Moberg J, Brignardello-Petersen R, Akl EA, Davoli M, Treweek S,Mustafa RA, Vandvik PO, Meerpohl J, Guyatt GH, Schünemann HJ; GRADE Working Group. GRADE Evidence to Decision (EtD) frameworks: a systematic and transparent approach to making well informed healthcare choices. 2: Clinical practice guidelines. BMJ. 2016 Jun 30;353:i2089. doi: 10.1136/bmj.i2089. PubMed PMID: 27365494.
Brouwers MC, Kho ME, Browman GP, Burgers JS, Cluzeau F, Feder G, Fervers B, Graham ID, Grimshaw J, Hanna SE, Littlejohns P, Makarski J, Zitzelsberger L; AGREE Next Steps Consortium. AGREE II: advancing guideline development, reporting and evaluation in health care. CMAJ. 2010 Dec 14;182(18):E839-42. doi: 10.1503/cmaj.090449. Epub 2010 Jul 5. Review. PubMed PMID: 20603348; PubMed Central PMCID: PMC3001530.
Hultcrantz M, Rind D, Akl EA, Treweek S, Mustafa RA, Iorio A, Alper BS, Meerpohl JJ, Murad MH, Ansari MT, Katikireddi SV, Östlund P, Tranæus S, Christensen R, Gartlehner G, Brozek J, Izcovich A, Schünemann H, Guyatt G. The GRADE Working Group clarifies the construct of certainty of evidence. J Clin Epidemiol. 2017 Jul;87:4-13. doi: 10.1016/j.jclinepi.2017.05.006. Epub 2017 May 18. PubMed PMID: 28529184; PubMed Central PMCID: PMC6542664.
Medisch Specialistische Richtlijnen 2.0 (2012). Adviescommissie Richtlijnen van de Raad Kwalitieit.
Neumann I, Santesso N, Akl EA, Rind DM, Vandvik PO, Alonso-Coello P, Agoritsas T, Mustafa RA, Alexander PE, Schünemann H, Guyatt GH. A guide for health professionals to interpret and use recommendations in guidelines developed with the GRADE approach. J Clin Epidemiol. 2016 Apr;72:45-55. doi: 10.1016/j.jclinepi.2015.11.017. Epub 2016 Jan 6. Review. PubMed PMID: 26772609.
Schünemann H, Brożek J, Guyatt G, et al. GRADE handbook for grading quality of evidence and strength of recommendations. Updated October 2013. The GRADE Working Group, 2013. Available from https://gdt.gradepro.org/app/handbook/handbook.html.
Dit implementatieplan is opgesteld om de implementatie van de aanbevelingen in de richtlijn Infectiepreventie op het OK-complex te borgen. Voor het opstellen van dit plan heeft de werkgroep per ontwikkelde module beoordeeld wat eventueel bevorderende en belemmerende factoren zijn voor het naleven van de aanbevelingen en wat eventueel nodig is om de aanbevolen infectiepreventiemaatregelen in Nederland te implementeren.
Werkwijze
De werkgroep heeft per aanbeveling binnen de modules geïnventariseerd:
- wat een realistische termijn voor implementatie is;
- de verwachtte effect van implementatie op de zorgkosten;
- randvoorwaarden om de aanbeveling tijdig te implementeren;
- mogelijk barrières voor implementatie;
- te ondernemen acties voor (bevordering van) implementatie;
- verantwoordelijke partij voor de te ondernemen acties.
Voor iedere aanbevelingen is nagedacht over de hierboven genoemde punten. Echter, niet voor iedere aanbeveling leverde bovengenoemde inventarisatie bruikbare antwoorden op. Aangezien het merendeel van de aanbevelingen in deze richtlijn gebaseerd is op een beperkte bewijskracht, is een duidelijke uitspraak over het implementeren niet voor alle aanbevelingen mogelijk noch gewenst. Bovengenoemde inventarisatie is daarom beperkt tot die aanbevelingen waarvoor bovengenoemde analyse zinvol werd geacht.
Hieronder is een tabel (Tabel 1) opgenomen met alle modules uit deze richtlijn met daarbij de bijhorende implementatietermijn, verwacht effect op kosten, mogelijke barrières voor implementatie, te ondernemen acties voor implementatie en verantwoordelijken voor de acties.
Tabel 1. Implementatieplan
|
Module |
Tijdspad implemen- |
Verwacht effect op de kosten |
Mogelijke barrières voor implementatie1 |
Te ondernemen acties voor implementatie2 |
Verantwoordelijke voor acties3
|
|---|---|---|---|---|---|
|
1.1 Kleding en Persoonlijke beschermingsmiddelen |
< 1 jaar |
Geen substantieel effect op kosten verwacht. Mogelijk enige vermindering. |
Er kan weerstand zijn om oude niet-onderbouwde maatregelen/ gewoontes af te schaffen, zoals het gebruik van een overjas en wisselen van schoeisel, en het ondergoed van de patiënt. Ook wordt de term clean air suit vaak ten onrechte toegepast op OK-kleding. |
Verspreiden richtlijn, aanpassen lokale protocollen en voorlichting zorgmedewerkers. |
Professionals, leidinggevende OK, ziekenhuis-bestuurders. |
|
1.2.1 Dubbele chirurgische handschoenen |
< 1 jaar |
Geen effect op kosten verwacht. |
Het verdient aandacht dat het gebruik van dubbele chirurgische handschoenen geen bewezen effect heeft op infectiepreventie zowel bij patiënt als medewerker en dat onnodig gebruik niet duurzaam is. In de dagelijkse praktijk wordt met enige regelmaat voor dubbele chirurgische handschoenen gekozen. Dit dient dan weloverwogen te zijn om andere redenen. |
Verspreiden richtlijn en voorlichting zorgmedewerkers. |
Professionals. |
|
2.1 Handhygiëne en persoonlijke gebruiksvoorwerpen |
< 1 jaar |
Geen effect op kosten verwacht |
Geen, het betreft de aanbeveling om hindernissen bij toepassen van handhygiëne op het OK-complex te herkennen. |
Verspreiden richtlijn en voorlichting zorgmedewerkers.
|
Professionals. |
|
2.2 Handdesinfectie voor een aseptische procedure |
< 1 jaar |
Geen effect op kosten verwacht. Mogelijk enige vermindering van kosten. |
Het wijzigen van oude gewoontes kan tijd kosten. Handen wassen wordt alleen gedaan op indicatie (vuil), maar niet in kader van handdesinfectie. De combinatie preoperatief handen wassen en dan handenalcohol wordt expliciet, conform WHO-richtlijn, ontraden. |
Verspreiden richtlijn, aanpassen lokale protocollen en voorlichting zorgmedewerkers. |
Professionals, leidinggevenden OK, ziekenhuis-bestuurders. |
|
3.1 Operatie van een geïsoleerde patiënt |
< 1 jaar |
Geen effect op kosten verwacht |
Geen, dit betreft grotendeels bestaand beleid. |
Verspreiden richtlijn, aanpassen lokale protocollen en voorlichting zorgmedewerkers. |
Professionals. |
|
3.2 Drukhiërarchie bij aerogene isolatie |
< 1 jaar |
Geen effect op kosten verwacht |
Geen, dit betreft bestaand beleid. |
Verspreiden richtlijn. |
Professionals. |
|
4.1 Inrichting zelfstandige behandelkamer |
< 1 jaar |
Geen effect op kosten verwacht |
Geen. |
Verspreiden richtlijn. |
Professionals. |
1 Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis). Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, nodige taakherschikking, et cetera.
2 Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen. Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken.
3 Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden. Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging. Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen. Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang. Echter, aangezien de richtlijn vaak enkel wordt geautoriseerd door de participerende wetenschappelijke verenigingen is het aan de wetenschappelijke verenigingen om deze problemen bij de andere partijen aan te kaarten.
Termijn voor implementatie
Omdat de aanbevelingen in het algemeen nauw aansluiten bij de huidige klinische praktijk, voorziet de werkgroep nauwelijks belemmeringen voor implementatie. Als men ervan uitgaat dat alle betrokken zorgprofessionals vanaf autorisatie van deze richtlijn (voorzien begin 2024) binnen een jaar op de hoogte gesteld worden van deze richtlijn, is implementatie van de aanbevelingen vanaf een jaar later (medio 2025) realistisch en haalbaar.
Te ondernemen acties per partij
Hieronder wordt per partij toegelicht welke acties zij kunnen ondernemen om de implementatie van de richtlijn te bevorderen.
Alle direct betrokken wetenschappelijke verenigingen/beroepsorganisaties
- Bekend maken van de richtlijn onder de leden.
- Publiciteit voor de richtlijn door er over te vertellen op congressen.
- Ontwikkelen van gerichte bijscholing/trainingen om kennisoverdracht tussen medewerkers te faciliteren/stimuleren.
- Ontwikkelen en aanpassen van infectiepreventieprotocollen.
De lokale vakgroepen/individuele medisch professionals
- Het bespreken van de aanbevelingen in de multidisciplinaire teamoverleggen, vakgroepoverleggen en relevante lokale werkgroepen.
- Aanpassen lokale infectiepreventieprotocollen.
- Afstemmen en afspraken maken met andere betrokken disciplines om de toepassing van de aanbevelingen in de praktijk te borgen.
Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie (SRI (Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie ))
- Toevoegen van de richtlijn aan de SRI-website.
- Toevoegen van richtlijn aan de Richtlijnendatabase.
- Het implementatieplan wordt in de bijlage opgenomen, zodat deze voor op een voor alle partijen goed te vinden is.
- De kennislacunes worden opgenomen in de bijlagen.
Indicatoren
Voor deze richtlijn zijn geen indicatoren ontwikkeld.
Tijdens de ontwikkeling van de richtlijn Infectiepreventie op het OK-complex is systematisch gezocht naar onderzoeksbevindingen die nuttig konden zijn voor het beantwoorden van de uitgangsvragen. Een deel (of een onderdeel) van de hiervoor opgestelde zoekvragen is met het resultaat van deze zoekacties te beantwoorden, een groot deel echter niet. Door gebruik te maken van de evidence-based-methodiek (EBRO (Evidence Based Richtlijn Ontwikkeling )) is duidelijk geworden dat er nog kennislacunes bestaan. De werkgroep is van mening dat (vervolg)onderzoek wenselijk is om in de toekomst een duidelijker antwoord te kunnen geven op vragen uit de praktijk. Om deze reden heeft de werkgroep per module aangegeven waar wetenschappelijke kennis beperkt is en dus op welke vlakken nader onderzoek gewenst is.
Module 1.1 OK-kleding en persoonlijke beschermingsmiddelen
Geen systematische search uitgevoerd en geen kennislacune geformuleerd door de werkgroep.
Module 1.2.1 Dubbele chirurgische handschoenen
Zorgt het dragen van dubbele handschoenen voor een kleiner risico op postoperatieve wondinfecties en bloedoverdraagbare aandoeningen vergeleken met het dragen van enkele handschoenen?
Module 1.2.2 Chirurgische handschoenen
Deze module wordt parallel ontwikkeld in de richtlijnwerkgroep van de SRI (Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie )-richtlijn Postoperatieve wondinfecties (POWI) (in ontwikkeling) en wordt te zijner tijd aan deze richtlijn toegevoegd.
Module 2.1 Handhygiëne en persoonlijke gebruiksvoorwerpen
Geen systematische search uitgevoerd en geen kennislacune geformuleerd door de werkgroep.
Module 2.2 Handdesinfectie voor een aseptische procedure
Geen systematische search uitgevoerd en geen kennislacune geformuleerd door de werkgroep.
Module 3.1 Operatie van een geïsoleerde patiënt
Geen systematische search uitgevoerd en geen kennislacune geformuleerd door de werkgroep.
Module 3.2 Drukhiërarchie bij aerogene isolatie
Systematische search uitgevoerd, maar de praktijk wordt hierdoor niet gehinderd en wordt er geen kennislacune geformuleerd door de werkgroep.
Module 4 Inrichting zelfstandige behandelkamer
Geen systematische search uitgevoerd en geen kennislacune geformuleerd door de werkgroep.
Bekijk de pdf met de notulen van de knelpunteninventarisatie voor deze richtlijn: